Het 10R-model voor circulariteit is een gids om duurzaamheid op een leuke en effectieve manier te integreren in verschillende sectoren, waaronder groenvoorziening. Bij Vebego Groen zit circulariteit in de gehele organisatie verankerd; van slimme inkoop tot duurzame businessmodellen en van onderhoud van onze apparatuur tot het verwerken van reststromen. Met dit 10R-model gaan we gestructureerd aan de slag om onze ecologische voetafdruk te verkleinen. In deze blog laten we zien hoe we het 10R-model toe te passen is in het groen.
Hoe je circulariteit verhoogt met het 10R-model
We willen van een lineaire economie (take, make, waste) naar een circulaire economie: grondstoffen zo lang mogelijk hergebruiken op een zo hoogwaardig mogelijk niveau. Hoe gaan we duurzamer om met hulpbronnen, zodat we een circulaire wereld stimuleren? We gaan hier dieper in op hoe je iedere R van het 10R-model kan toepassen in het groen om bij te dragen aan meer circulariteit.
1. Refuse (Weigeren)
Refuse houdt in dat producten en materialen die eigenlijk niet nodig zijn, vermeden worden. Een voorbeeld is het weigeren van schadelijke materialen zoals chemische pesticiden en kunstmeststoffen, en kiezen voor biologische en natuurlijke alternatieven. Ook het laten liggen van blad dat van de bomen valt is een vorm van ‘refuse’. Dit blad is namelijk voeding voor de bodem, en we voorkomen de impact die komt kijken bij het verwerken van deze reststroom.
2. Rethink (Heroverwegen)
‘Rethink’ staat voor het heroverwegen van traditionele praktijken en het zoeken naar manieren om duurzamer om te gaan met natuurlijke hulpbronnen. Dit omvat bijvoorbeeld het bevorderen van biodiversiteit in landschapsontwerp en het integreren van circulaire ontwerpprincipes bij de planning van groene ruimtes. Maar ook het heroverwegen van niet-duurzame praktijken zoals monocultuur en het gebruik van niet-afbreekbare materialen.
‘Rethink’ gaat ook over redesign. Denk aan redesign van producten; zijn onze machines zo ontworpen dat we ze goed kunnen onderhouden? Maar ook aan redesign van businessmodellen: kunnen we van eigendom naar bijvoorbeeld lenen of leasen?
3. Reduce (Verminderen)
Afval verminderen we door efficiënter gebruik te maken van hulpbronnen zoals water en energie. Bijvoorbeeld door het gebruik van waterbesparende irrigatiesystemen, LED-verlichting en het minimaliseren van energieverbruik bij onderhoudswerkzaamheden.
4. Reuse (Hergebruiken)
Reuse gaat over het hergebruiken van materiaal zonder tussenstap, dus zonder bewerking. Denk dan aan bijvoorbeeld het gebruiken van snoeiafval (takken) om een afrastering te maken langs de weg. Vebego Groen past dit toe onder de noemer 'snoeien zonder aanhanger'. We gaan zonder aanhanger op pad, zodat we gestimuleerd worden om het snoeiafval niet mee terug te nemen, maar ter plekke hergebruiken voor de afrastering van bijvoorbeeld een fietspad.
5. Repair (Repareren)
Reparatie in plaats van vervanging draagt bij aan circulariteit. We herstellen beschadigde planten en bomen, en repareren paden en terrassen in plaats van ze volledig opnieuw aan te leggen. Ook reparatie door onze monteurs en de structurele keuring van onze machines en het materieel valt hieronder.
6. Refurbish (Opknappen van een oud product)
Bij ‘refurbish’ gebruik je een product dat er al was opnieuw, zonder dat er al te veel aanpassingen nodig zijn. Door te kiezen voor refurbished producten, gebruiken we minder nieuwe grondstoffen en verminderen we dus de hoeveelheid afval. Het verlengen van de levensduur staat centraal.
In het groen is het mogelijk om bijvoorbeeld te kiezen voor refurbished materieel: bladblazers, kettingzagen, etc. Ook aanhangers hoeven niet splinternieuw te zijn, maar volstaan als ze al gebruikt -maar nog in goede staat- zijn.
7. Remanufacture (Herfabriceren van een nieuw product)
Remanufacture betreft onderdelen van een afgedankt product gebruiken in een nieuw product met dezelfde functie. Hierbij is het grootste deel van het oorspronkelijke product niet meer te hergebruiken, maar wordt bijvoorbeeld één onderdeel gebruikt voor het nieuwe product. Een voorbeeld hiervan binnen de groenvoorziening is het herfabriceren van gebruikte tuinmachines, zoals grasmaaiers en bladblazers. In plaats van deze machines weg te gooien, worden ze gedemonteerd, gereviseerd en opnieuw samengesteld met zowel originele als nieuwe onderdelen. Dit proces verlengt de levensduur van de machines en vermindert de behoefte aan nieuwe grondstoffen.
8. Repurpose (Herbestemmen)
Dit houdt in: een afgedankt product of onderdelen daarvan gebruiken in een nieuw product met dezelfde óf een andere functie. Een voorbeeld van repurpose binnen de groenvoorziening is het herbestemmen van oude houten pallets tot plantenbakken of tuinmeubilair. In plaats van de pallets weg te gooien, worden ze omgebouwd en opnieuw gebruikt voor een nieuwe functie in de tuin. Dit draagt bij aan duurzaamheid en creatief hergebruik van materialen.
9. Recycle (Recyclen)
Recycling speelt een belangrijke rol in het verminderen van afval. Enkele voorbeelden zijn het hergebruiken van organisch materiaal zoals snoeiafval voor compost, het hergebruiken van bouwmaterialen in landschapsprojecten, en het creëren van natuurlijke habitats met gerecycleerde materialen zoals oude boomstammen en rotsblokken. Een voorbeeld is onze circulaire Bijenpaal.
Ook een voorbeeld van recycling is anaërobe vergisting om biogas te produceren. De vrijkomende gassen worden ook nog eens opgevangen tijdens het vergistingsproces. Deze gassen (als bijproduct van het proces) worden circulair hergebruikt en verdwijnen dan dus niet in de lucht. Dat is beter dan bijvoorbeeld composteren.
10. Recover (Verbranden van materialen met energieterugwinning)
Recover, het verbranden van materialen met energieterugwinning, zien wij in het groen eigenlijk niet meer als een circulaire oplossing. Dit willen we dus te allen tijde voorkomen. Grondstoffen gaan hiermee verloren en het doel is juist om ze te behouden in de economie, zodat we de inzet van nieuwe grondstoffen voorkomen.
Samenwerken in de keten voor extra impact
In samenwerking met opdrachtgevers en andere groenpartijen ontwikkelt Vebego Groen momenteel een meetinstrument voor circulariteit: de Circulariteitsindex Openbare Ruimte (CIOR). Deze index kent drie pijlers: Circulair Inkopen, Circulair Beheren en Circulair Verwerken. Met de CIOR wordt de nulsituatie voor circulair verwerken bepaald, gevolgd door een actieplan om de score voor circulair verwerken te verhogen. Door te monitoren met de CIOR maken we het effect van de maatregelen (vanuit de verschillende R’en uit het 10R-model) inzichtelijk.
Ook een groene leefomgeving creëren?
Het 10R-model voor circulariteit biedt een duidelijk kader voor de groensector om duurzaamheid te bereiken. Door bewust deze R’s te gebruiken als leidraad en verantwoordelijkheid te nemen, kunnen bedrijven de weg leiden naar een duurzamere toekomst. Wil jij ook aan de slag met het creëren van een groene leefomgeving? Download onze Greenpaper Hoe creëer je een groene leefomgeving? vol tips en tricks, en start vandaag nog.
